با شروع کرونا محدودیتهایی برای مشاغل مختلف از جمله سینماگران ایجاد شد؛ محدودیتهایی که بسیاری از مشاغل را تا مدتهای زیادی غیرفعال کرده بود. در این میان اهالی هنر نیز تحت تأثیر شرایط قرار گرفته بودند، اما در همان زمان فیلم کوتاهی با توجه به همین محدودیتها و با کمترین امکانات تولید شد، چنانچه در جشنوارههای مختلف خوش درخشید. فیلمی که قالب آن جدید نبود، اما استفاده درست و خلاقانه از تکنیک فیلمسازی و هنر بازیگری آن را شاخص کرد. جشنواره بینالمللی فیلم سمورنای ترکیه فتح بابی برای این اثر خلاقانه بود. عادل معشوری کارگردان و تهیهکننده این فیلم است که بهترین فیلمبرداری را از آن خود و بهترین بازیگری زن را برای نسیم افشارپور به ارمغان آورد؛ در واقع این جوان فیلمساز موفق شد در محدودیتهای کرونایی نشان دهد میتوان در عرصه فیلمسازی تهدیدها را به فرصت تبدیل کرد و محدودیتها را شکست. «جوان» با این فیلمساز کوتاه گفتگو کرده است.
در برهه شیوع بیماری کرونا فعالیتهای جمعی با محدودیتهای زیادی مواجه شد، موضوع فیلم «خانه بخت» چیست و چطور ساخته شد؟
فیلم کوتاه ۱۵ دقیقهای «خانه بخت» در واقع روایت شب عروسی دختر جوانی به نام راحیل مهاجر با بازی نسیم افشارپور است که وقتی چشم باز میکند خود را محبوس در جعبه چوبی میبیند... «خانه بخت» فیلمی مینیمال با تجربههای جدید فیلمسازی است که در ساخت این فیلم از هیچگونه منبع نور خارج از کادر استفاده نشده است. نورپردازی فیلم توسط بازیگر و با یک فندک و تلفن همراه انجام میشود. تمام این فیلم در یک جعبه چوبی به ابعاد ۶۰×۴۰×۱۹۰ تصویربرداری شده است و مراحل فنی این فیلم کوتاه حدود شش ماه زمان برده است.
چطور شد در زمان اوج کرونا به جشنواره ترکیه راه پیدا کردید و حتی برگزیده هم شدید؟
زمانی که محدودیتهایی کرونایی زیاد بود و همه پروژههای سینمایی تقریباً تعطیل شده بود ما هم دیدیم نمیشود کار کرد بنابراین به فکر افتادیم که کاری بسازیم که محدودیتهای قرنطنیه را رعایت کنیم، ولی کاری که ساخته شد ایدهای بود که من از قبل در ذهن داشتم و نسیم افشارپور به عنوان بازیگر فیلمنامهام را دوباره بازنویسی کرد. ایده داشتیم که فردی در جعبه حبس شده و منبع نور فندک و نور موبایل است و تست دادیم و کار را با سه نفر نیروی دیگر ساختیم.
تم داستانی فیلم هم در هالیوود و هم در ایران با بازی اکبر عبدی ساخته شده؛ تفاوت کار شما چه بوده است؟
همیشه دوست داشتم تا فیلمی شبیه فیلم «دفن شده» هالیوود بسازم تا اینکه با نسیم افشارپور آشنا شدم و دیدم توانایی لازم را دارد. این فیلم ساده با یک بازیگر و نور خیلی کم است، اما توانست نظر داوران جشنواره را جلب کند و برای مخاطب دیدنی باشد. بعد از آن دوستان و استادان از کار استقبال کردند و گفتند میتوان همین فیلم کوتاه را بلند ساخت؛ البته میدانم تجربه مشابه هالیوودی با این موضوع داشتیم، ولی تجربه ایرانی آن هم شبیه کار ما نبود.
بعد از جشنواره سمورنای ترکیه پیشنهاداتی هم داشتید؟
بله برای جشنواره کراس رودز ترکیه که در حال برگزاری است و همچنین برای حضور در دو جشنواره فیلم امریکا که یکی از آن جشنواره فیلمهای شرقی لسآنجلس و دیگری جشنواره پانامانین از ۷ تا ۱۰ اکتبر برای ما دعوتنامه فرستادند تا ضمن شرکت در این جشنواره، برای سرمایهگذاری یا کار مشترکی فعالیت داشته باشیم، ولی فکر نمیکنم شرایط کرونایی اجازه سفر و حضور را به ما بدهد. البته قرار است خود فیلم در بخش مسابقه هشتمین جشنواره جهانی «پانامانین» (Panamanian International Film Festival) به همراه آثاری از امریکا، پاناما، آرژانتین، مکزیک، اکوادور، شیلی، گواتمالا، برزیل، ونزوئلا و کانادا رقابت کند.
فیلم شما بسیار ساده و تنها با یک بازیگر بدون دکور و نور مناسب بود. کیفیت صدا چقدر میتواند در جذابیت فیلمهایی از این دست مؤثر باشد؟
در فیلمهایی که عناصر بصری و دکوری ندارد به خصوص محدودیتهای اجتماعی به خاطر عواملی، چون کرونا بالاست عواملی، چون صدا باید جذابیت لازم را برای کشش داشته باشد ما از تکنولوژی دالبی استفاده کردیم. جالب اینجاست فیلم کاملاً دو نفری ضبط و اجرا شد و با صداگذاری درست و ضرباهنگی تأثیرگذار، هرچند فیلم مینیمال و بدون دکور و افراد زیادی بود تا به لحاظ بصری جذاب باشد، اما به نوعی عمده بار کار روی صدابرداری و صداگذاری بود.
شما از همان ابتدا به دنبال فیلم جشنوارهای بودید؟
نه میخواستم در شرایط کرونایی فیلمی کوتاه با حداقلها بسازیم تا مخاطب عام را هم بتواند جذب کند و اینکه نشان بدهم میتوان تنها با ایده خوب در شرایط محدود و همچنین کمبودهای موجود، مخاطب را پای فیلم نشاند. فیلم «خانه بخت» ۱۵ دقیقه بود و ماحصل تلاش دو نفری بود، اما همین اندازه هم توانست نفسگیر باشد.
معمولاً در آثار سینمایی کمتر از بازیگران تئاتر استفاده میشود، چون در هر حال ناخواسته درگیر رفتارهای نمایشی هستند. شما در این قضیه مشکل نداشتید؟
نه اصلاً؛ اتفاقاً نسیم افشارپور به خوبی روایت راحیل مهاجر دختری که در شب عروسی خود گرفتار شده را ایفا کرد. من قبلاً چنین ایدهای در ذهن داشتم تا بدون امکانات بصری و دکور فیلمی بسازم، اما بازیگر مناسب آن را پیدا نمیکردم که بتواند در یک جعبه نقشآفرینی کند.
نگران ریسک کار نبودید؟
قبلاً داستان مشابهی از اکبر عبدی در فیلم «مذاکره تلفنی» را دیده بودم که کار ضعیفی بود که بیشتر حالت طنز داشت و همینطور فیلم هالیوودی «دفنشده»، ولی نمیخواستم فیلم من کپی باشد، تلاش میکردم کاری بسازم که هم قوی و خوب باشد و هم یک پله بالاتر از نسخه هالیوودی؛ برای همین چند سال ایده را عملی نکرده بودم تا اگر کاری انجام میدهم خوب و اثرگذار باشد.