چندی قبل تفاهمنامه‌ای بین سازمان زندان‌ها و سازمان بسیج سازندگی کشور منعقد شد که بر اساس آن، قرار شد این دو سازمان در راستای توسعه همکاری‌ها و تعاملات هر چه بیشتر در تحقق اهداف مشترک در حوزه‌های مختلف، در جهت ایجاد اشتغال و کسب و کار موفق بین زندانیان آزاده شده و معسر نیز همراه یکدیگر باشند. برای آگاهی از نحوه همکاری و نقش بسیج در این مسیر سراغ سردار محمد زهرایی، رئیس سازمان بسیج سازندگی کشور رفتیم تا گفت‌وگویی با ایشان داشته باشیم.
قبل از هر چیز بفرمایید در حال حاضر فضای زندان‌ها را چطور ارزیابی می‌کنید و آیا اعتقاد دارید می‌توان تغییراتی در زندان ایجاد کرد که بازتاب آن در جامعه مشخص شود؟
در سال گذشته چندین بار از زندان‌ها سرکشی داشته‌ام و معتقدم امروز خوشبختانه فضای حاکم بر زندان‌های کشور غالباً چهره فرهنگی و تربیتی گرفته است و در این تغییر و تحول موفق عمل کرده‌ایم. در توافقی هم که با سازمان زندان‌ها داشته‌ایم تمام هم و غم و برنامه‌ریزی‌ها در جهت ایجاد شغل پایدار و کسب و کار‌هایی است که بتواند زندانیان آزاده شده و معسر را به موفقیت و حضور در جامعه برساند. وقتی از زندانیان صحبت می‌کنیم، فقط گروهی در حصر نیستند بلکه خانواده‌هایی محروم و نیازمند در میان‌شان وجود دارد که باید برای آن‌ها هم فکری کرد و اگر نگوییم بیش از خود زندانیان نیازمند کمک و یاری هستند، کمتر از آن‌ها هم نیستند. توسعه همکاری‌ها و تعاملات و تلاش برای تحقق اهداف مشترک در حوزه‌های مختلف اشتغال و توانمندسازی زندانیان بین سازمان زندان‌ها و سازمان بسیج سازندگی نوعی کاهش جرائم و محرومیت‌زدایی از جامعه است.
شما در نظر دارید چه تغییراتی در زندان و زندانیان ایجاد شود؟
شاید بزرگ‌ترین و مهم‌ترین تحول که باید همه دنبال آن باشیم، تحول در جهان‌بینی زندانیان باشد. این جهان‌بینی باید در انجام مصادیقی متبلور شود که یکی از بهترین ابعاد آن، مهارت‌آموزی و اشتغال مددجویان خواهد بود. زمانی جامعه، زندانی متحول‌شده را می‌پذیرد که دارای مهارت و هویت جدیدی باشد که این اتفاق نیز در شغل او نمایان می‌شود.
یعنی بسیج برنامه‌ریزی کرده است برای آموزش و کمک به آزادی زندانیان وارد عمل شود؟
نه فقط بسیج که تمام جامعه باید برای کمک به زندانیان خود را مسئول بدانند. همه وظیفه داریم به مددجویان کمک کنیم تا هم نگرش‌شان تغییر کند و هم برای‌شان ایجاد شغل شود. برای این کار تمام‌قد پای کار آمده‌ایم. ما در بسیج در ابعاد مختلف اعم از جهاد در حوزه درمان گرفته تا آزادسازی زندانیان مهارت و تبحر داریم، به نحوی که طی دو سال گذشته آزادی حدود ۱۰هزار زندانی جرائم غیرعمد را با کمک بسیج حقوقدانان و دیگران جامه عمل پوشانده‌ایم. بسیج سازندگی به عنوان دستگاه اجرایی کشور دارای تسهیلات و وظایفی است. نقطه هدف ما محرومان هستند و در این رابطه زندانی را هم جزو محرومانی می‌دانیم که نیازمند رسیدگی است و باید به صورت ویژه تحت حمایت قرار گیرد. آمادگی داریم هم در توانمندسازی و اشتغال آنان، هم بازاریابی محصولات و هم کار‌های مرتبط دیگر، برای آنان اقدام کنیم، ضمن اینکه برای رسیدگی به خانواده‌های آنان که برخی به شدت نیازمند هستند نیز برنامه‌هایی داریم و می‌توانیم آن‌ها را تحت پوشش قرار دهیم و برای تأمین نیاز‌ها و ایجاد شغل‌شان گام برداریم.
چطور شد بسیج سازندگی فکر کرد می‌تواند به این حوزه ورود پیدا کند؟
در شرایط کنونی، هم‌افزایی و کنار هم قرار گرفتن برای ما نه تشریفات بلکه ضرورت است تا مشکلات کشور حل شود. بعد از امضای تفاهمنامه با سازمان زندان‌ها و ابلاغ به استان‌ها، جلسات مشترکی را در تشریح آن با مسئولان سازندگی، حقوقدانان و مدیران کل زندان‌ها خواهیم داشت تا اقدام عملیاتی در سال جاری صورت گیرد. گزارش‌گیری‌های مشترک و نظارت بر اجرای تفاهمنامه نیز در دستور کار است. تجربه دهه‌های اخیر نشان داده است در کار‌های جهادی هر جا بسیج در امور سازندگی، محرومیت‌زدایی و کمک به نیازمندان وارد عمل شده، موفق بوده است چراکه بسیجیان روح افراد را نشانه می‌روند و دل مردم را به دست می‌آورند و، چون با خلوص نیت کار می‌کنند، خداوند نیز به این اقدامات آنان برکت می‌دهد.
آیا در راه کمک به زندانیان، نیازمند همراهی دیگر سازمان‌ها و نهاد‌ها هم هستید؟
یک نکته مهم را نباید فراموش کنیم و آن هم اینکه افرادی که در زندان‌ها حضور دارند، به نوعی از ضعیف‌ترین اقشار جامعه یا به لحاظ مادی یا فکری هستند و این امر باعث شده است آنان در ورطه گناه و جرم بیفتند، بنابراین تمام سازمان‌ها و نهاد‌ها باید از حداکثر ظرفیت‌های ملی و معنوی و قانونی خود استفاده کنند تا این افراد حیات طیبه خودشان را کسب کنند و زندگی سعادتمندانه‌ای را پس از آزادی در پیش گیرند. یکی از مهم‌ترین مسائلی که در بحث اصلاح و تربیت زندانیان وجود دارد، موضوع مهارت‌آموزی و اشتغال آنان است که اگر مددجویان قبل از خروج از زندان کار و حرفه‌ای را آموزش ببینند، می‌توان به فردای بهترشان امیدوار بود. با در نظر داشتن اینکه شعار سال‌های اخیر هم با محوریت تولید تعریف شده است، می‌توانیم با استفاده از ظرفیت‌های مردمی، خیرین، کارآفرینان و دیگران برای تحقق این امر بکوشیم. بسیار امیدواریم بتوانیم ابعاد مختلف تفاهمنامه را با همراهی و بهره‌گیری از ظرفیت دیگر سازمان‌های بسیج مثل بسیج حقوقدان‌ها اجرا و در ایجاد اشتغال و توانمندسازی زندانیان و کمک به معیشت خانواده آنان به واسطه ایجاد یک حرفه پایدار برای سرپرست آنان، عملیاتی کنیم و با این هم‌افزایی در جهت گره‌گشایی از کار مردم قدم مؤثر و جدی برداریم.
