قاسم اسماعیلی متولد شهرستان قائن در خراسانجنوبی با ۳۵سال سن یکی از نخبههای ایران به شمار میآید که در حوزه داروهای گیاهی، مواد ضدعفونیکننده، کارآفرینی، طب سنتی، کشاورزی و دامپروری فعالیت میکند. او معنی اقتصاد مقاومتی را خوب فهمیده و مربی فنی و حرفهای و مرکز پژوهشها و تربیت مربی سازمان فنی و حرفهای کشور است تا دانش و اطلاعات و تجربیاتش را به نوجوانان و جوانان انتقال دهد. مسئول گروه جهادی ابناءالرضا، دوره دکترای خود را در رشته ترویج و آموزش کشاورزی پایدار گذرانده و با ثبت اختراعات مختلف میگوید، اگر حمایت شویم میتوانیم کارهای بزرگی در ایران انجام دهیم. این جهادگر فعال هم اکنون در زمینه مشاوره کسبوکار، مشاوره طب سنتی و تولید محصولات دانشبنیان ایفای نقش میکند. آقای اسماعیلی در یک شرکت دانشبنیان در خراسانجنوبی بعد از ۱۰ سال تحقیق و پژوهش، موفق به اختراع نخستین دستگاه تولیدکننده محلول ضدعفونی از آب شرب در کشور شد و روزانه ۵هزار لیتر از این محلول را تولید میکند. تولید انواع روغنها و کرمهای دارویی برای کاهش قند خون و بهبود درد مفاصل از دیگر کارهای ایشان است.
آقای اسماعیلی از ابتدای کار و آموزشهای خودتان بگویید و اینکه چطور با اقدامات جهادی و به خصوص واژه اقتصاد مقاومتی آشنا شدید؟
از همان دوران نوجوانی علاقه ویژهای به کشف و اختراع داشتم تا اینکه در جوانی دورههای مختلف مهارتی را که بیش از چند هزار ساعت است در زمینههای گیاهان دارویی، طب سنتی و کسبوکار گذراندم. از سال ۱۳۹۴ به عنوان سرپرست مرکز فنی و حرفهای شهرستان محروم و مرزی زیرکوه معرفی شدم. آنچه در این شهرستان وجود دارد ظرفیتهای بسیار ارزشمند طبیعی و کشاورزی است. من همان سال برای اینکه بتوانم این ظرفیت بالقوه را بالفعل کنم، مجدداً شروع به تحصیل در رشته ارشد توسعه روستایی کردم تا در این زمینه اطلاعات و تخصص بیشتری داشته باشم. همزمان دورههای اقتصاد مقاومتی و تسهیلگری را هم شروع کردم و با بسیج سازندگی شهرستان زیرکوه به صورت میدانی در روستاهای این منطقه کار آموزشهای لازم را جهت فرآوری گیاه دارویی پیگیری میکردم. دامپروری و تسهیلگری و مباحث اقتصاد مقاومتی نیز در دستور کارم بود که نهایتاً از سال ۱۳۹۷ با فاصله گرفتن از مسئولیت مرکز، تمرکزم روی بحث عملیاتی کردن ایدهها افزایش یافت. این کار را هم اکنون نیز به صورت جهادی در روستاهای شهرستانهای قائن و زیرکوه انجام میدهم و آموزشهای لازم را به صورت رایگان در اختیار مردم قرار میدهم. به موازات آنها بحث راهاندازی کسبوکار و ماندگاری کسبوکارها را پیگیری میکنم. بنده سعی میکنم با تسهیلگری، آموزش و کار جهادی بتوانم اقتصاد مقاومتی را در مناطق مختلف نهادینه کنم.
شما در لیست نخبگان اقتصاد مقاومتی قرار دارید، چطور به این جایگاه رسیدید؟
من خودم را نخبه نمیدانم و به معنی واقعی یک سرباز هستم. الان وظیفه من این است که آنچه تجربه کرده و آموزش دیدهام را به هموطنانم انتقال بدهم و منتظر دستورالعمل و بخشنامهها نمانم. آموزشها، مشاورهها، تسهیلگری برای راهاندازی کسبوکار و ماندگاری آن بسیار مهم است که من سعی میکنم به عنوان یک سرباز این کار را انجام دهم. خدا را شاکرم بچههای زیادی را تربیت کردهام و تعدادی با مشاوره و آموزش با کسبوکار آشنا شدهاند که حالا درآمد خوبی دارند و اقتصاد را میشناسند. همین برای من کافی است. بنده معتقدم وقتی کسی در ابتدای کار قرار دارد و پشتیبان دارد، بسیار دلگرم میشود تا در مسیرش استوار پیش برود و با گرفتن مشاوره از سردرگمیها رها شده و کارش را شروع میکند.
اختراع شما چیست و از چه زمانی فکر کردید نیاز به چنین چیزی هست؟
اختراعات متفاوتی دارم که در زمینه تولید دستگاههای مختلفی در رابطه با تولید محلول هیپوکلروس اسید (Hocl) (یک ضدعفونیکننده بسیار امن، قدرتمند و ارزان) است که چهار مدل دستگاه اختراعی را شامل میشود که عبارتند از: دستگاه پیشرفته غیرغشایی تولید هیپوکلروس، دستگاه دومنظوره تصفیه فاضلاب و تولید Hocl، دستگاه خانگی تولید هیپوکلروس و دستگاه ماشینی و همراه تولید هیپوکلروس. در زمینه کرمهای دارویی نیز اختراعاتی دارم که در مجموع به سه مدل کرم منتهی میشود، یعنی کرم گیاهی کاهش قند خون، کرم بهبود درد مفاصل و گرفتگی عضلات و کرم بهبود کبودیها و واریس، البته کرمهای مختلف دارویی دیگری هم وجود دارد که در حال آزمایشات اولیه روی آنها هستیم. یکسری داروهای گیاهی و نوترکیب هم در حال ثبت اختراع هستند که با استفاده از ترکیب قارچهای دارویی و گیاهان دارویی به دست میآیند.
تأثیر اختراعات و محصولات شما در جامعه چقدر است و آیا میتواند پاسخی به رفع نیازها باشد؟
یک اختراعی که دارم و به نظرم میتواند نیاز کل کشور را به محلول ضدعفونی برطرف کند، دستگاه اتومات و پیشرفته غیرغشایی تولید هیپوکلروس است، البته محلول هیپوکلروس اسید یک محلول فوقالعاده مؤثر و قوی به شمار میآید و کاربردهای زیادی دارد و این محلول هیچ گونه ضرری ندارد. سازمانهای معتبر جهانی این محلول را تأیید میکنند و در برخی کشورها آن را به نام آب معجزهگر میشناسند. در اوج کرونا و اپیدمیها و بحرانهای مختلف میتوانیم نیاز کشور را تأمین کنیم که آن هم نیاز به حمایت دارد. در زمینه داروهای موضعی هم میتوان کارهای بزرگی انجام داد که با کمی حمایت، رسیدن به هدف دور نیست. کمترین تأثیر این داروها این است که عوارض داروهای شیمیایی را ندارد.
آیا این محصولات مشابه خارجی هم دارد و تاکنون وارد کشور میشده؟
بله، در مورد دستگاه غشایی تولید هیپوکلروس در کشورهای کره، امریکا و جدیداً چند کشور دیگر انجام میشود. در مورد داروهای موضعی هم برخی کشورها کارهایی کردهاند ولی درباره واردات خیلی کم است و فقط در چند مورد صورت گرفته است.
محصولات شما توانایی صادرات دارند؟
بله قطعاً میتوانیم صادر کنیم، چون محصولی است که هنوز خیلی فراگیر نشده است، ضمن اینکه صادرات نیاز به منابع مالی و مجوزهای مختلف دارد که برای یک شرکت نوپا کار بسیار سختی به شمار میآید.
نظر شما در مورد واژه اقتصاد مقاومتی و تأثیر آن در خودکفایی و حرکت چرخهای اقتصاد کشور چیست؟
در اقتصاد مقاومتی شما تلاش میکنید از هر آنچه دارید به نحو احسن استفاده کنید. وقتی زرشک، زعفران، عناب و همه محصولات ما خام و بدون ارزش افزوده فروخته میشوند، فقط یک پیام و معنی دارد و آن هم اینکه در مقابل اقتصاد مقاومتی قرار داریم، چون به نحو احسن و مطلوب استفاده نمیکنیم. ما اگر قدر داشتههای خودمان را بدانیم و ارزش افزوده داشته باشیم، میتوانیم خودکفا شویم. نمونه این ادعا هم همین بحث داروهای گیاهی است که اگر فقط بتوانیم ماده مؤثره را استخراج و فرمولاسیون کنیم، میتوانیم انواع داروهای کشور را تأمین کنیم و به خودکفایی در این زمینه برسیم و از خروج ارز از کشور جلوگیری شود.
وقتی محصولات باکیفیت و جدید داشته باشیم، حتماً کشورهای دیگر هم متقاضی خرید میشوند، یعنی علاوه بر خودکفایی، این بار ارزآوری هم انجام میشود. چرخ اقتصاد کشور زمانی روی ریل قرار گرفته و به خوبی حرکت میکند که همه ما تلاش و فقط ارزش افزوده ایجاد کنیم. با خلاقیت، آموزش، پشتیبانی و حمایتها، رسیدن به این نقطه سخت نیست.
نظرتان در مورد دانشبنیانها و تأثیر آنها در پیشرفت کارها چیست؟
موضوع دانشبنیانها در واقع همان استفاده از علم و فناوری برای اعتلا و پیشرفت کشور است. وقتی ما خلاقیت و نوآوری داشته باشیم و از دانشهای روز استفاده کنیم، سایر کشورها ناخودآگاه به سمت ما خواهند آمد، الان ببینید در بحث هوا و فضا، در بحث انرژی اتمی، لیزر پهپادی و مواردی از این دست وقتی توانستهایم دانشها را کسب کنیم، در دنیا رتبههای برتر را به دست آوردهایم و حرفهای زیادی برای گفتن داریم. من فقط خواهش میکنم از شرکتهای نوپا حمایت شود. حمایت یعنی کنارشان باشیم و مسیر را تسهیل کنیم. حمایت یعنی به ایدههای آنها احترام بگذاریم و درک کنیم چه حرفی میزنند. چون بنده در این مسیر تا الان بارها در ادارات و ارگانهای مختلف توضیح دادهام که در خیلی از موارد بیتفاوت از کنار موضوع عبور کردهاند. پیشرفت ما زمانی خواهد بود که تمام ایدهها را سریعاً آنالیز و عملیاتی کنیم، وگرنه در دنیای علم، در کمترین زمان سایر کشورها از ما سبقت خواهند گرفت.
چه تفاوتی بین محصولات معمولی و دانشبنیانها وجود دارد و این حوزه چقدر نیاز به حمایت دارد؟
محصولات دانشبنیان با علم فناوری به دست میآیند و قاعدتاً با هزینههای کمتر ارزش چندین برابری ایجاد میکنند. محصولات معمولی هم در حال خارج شدن از رده هستند. اگر محصولات بهروز و با علوم نوین نباشند، به سرعت از رده خارج میشوند. همنطور که خیلی از محصولات و کسبوکارها الان فقط اسمی از آنها باقی مانده است. حمایت از فناوریها، خلاقیتها و دانشبنیانها میتواند علم روز را توسعه دهد. در حوزه حمایت از دانشبنیانها، چون هنوز سازوکار مشخصی وجود ندارد، باید جهادی کار کرد. کلام ارزشمند رهبری که چند سالی است در بحث دانشبنیانها به آن تأکید میکنند نشان میدهد یک آیندهنگری پشت آن قرار دارد که باید همه به آن اهتمام بورزیم. امروز من فقط میتوانم خواهش کنم وقتی حمایتی میخواهد صورت گیرد، بموقع و درست و اصولی باشد. مثلاً اگر در ابتدای شیوع کرونا مجوزهای ما صادر میشد، هر چند هنوز هم صادر نشده است، میتوانستیم بخش زیادی از نیاز محلول ضدعفونی را با کمترین قیمت تأمین کنیم. حمایت بموقع، یعنی زمانی که یک شرکت تسهیلات و امکانات میخواهد، همان موقع کارها انجام شود. نه اینکه مثل ما که تسهیلاتی در سال ۱۳۹۹ درخواست کردیم و هنوز در کارتابلهای مختلف میچرخد و از این کارشناس به آن کارشناس پاس داده میشود. جالب اینکه ما طرحی دادیم که کارشناسان پارک علم و فناوری، دانشگاه و استانداری آن را تأیید کرده و از محل تبصره۱۸ تازه به بانک رفته و این بار بانک سیستم جداگانهای دارد و بازی از اول شروع شده است. وقتی طرحی وارد این پروسه میشود، یعنی زمانبر است و فرسودگی و خستگی به همراه دارد، در نهایت منحل شدن کسبوکارها قابل پیشبینی است. آرزوی سلامتی برای رهبر فرزانه انقلاب دارم که از موضوع نخبگی و دانشبنیان و علم و فناوری تمامقد دفاع و حمایت میکنند و بنده هم به عنوان یک سرباز تلاش میکنم آنچه در این مسیر کسب و تجربهای به دست آورده و آموختهام به دیگران انتقال دهم.