جوان آنلاین: از سال ۱۴۰۰ بود که طرح «کشت قراردادی» به منظور بالا بردن سود کشاورزان، حذف واسطه‌ها، افزایش کیفیت و کمیت محصولات و کاهش ریسک بازار، به اجرا درآمد. براساس تعریف‌ها، کشت قراردادی، نوعی برنامه تولید در کشاورزی است که براساس آن بین کشاورز به عنوان تولید کننده و دولت به عنوان خریدار، قراردادی شامل شرایط تولید و بازاریابی خرید محصول، منعقد می‌شود و در جریان آن، کشاورزان متقاضی که توان تأمین نهاده‌های مورد نیاز را ندارند، به کشت نوع خاصی از محصول که بیشتر شامل غلات و دانه‌های روغنی است، می‌پردازند. در حال حاضر توسعه کشاورزی قراردادی یکی از سیاست‌های دولت سیزدهم اعلام شده و به گفته مجری طرح گندم وزارت جهاد کشاورزی، در سال زراعی ۱۴۰۳- ۱۴۰۲ یک برنامه جامع کشاورزی قراردادی تهیه شده که براساس آن گندم در سطح ۵ میلیون و۵۰۰ هزار هکتار، جو ۴۰۰ هزار هکتار و دانه‌های روغنی در سطح ۳۳۵ هزار هکتار هدفگذاری شده است.
سازمان جهانی غذا و کشاورزی FAO می‌گوید: «کشاورزی قراردادی، یک نوع سیستم تولید در کشاورزی است که مطابق توافقی بین خریدار و کشاورز انجام شود و در قرارداد شرایط تولید و بازاریابی محصول ذکر می‌شود.»
البته در جهان، کشاورزی قراردادی تعاریف مختلفی دارد، اما تمام آن‌ها تقریباً منطبق با تعریف FAO هستند. با این حال بر مبنای اعلام وزارت جهاد کشاورزی، کشاورزان متقاضی که توان تأمین نهاده‌های کشاورزی مورد نیاز برای تغذیه محصول از جمله کود را ندارند، می‌توانند با مراجعه به مراکز تعیین شده با جهاد کشاورزی استان قراردادی امضا کنند؛ بر مبنای این قرارداد جهاد کشاورزی برای هر هکتار زمین و در ازای سفته، کود مورد نیاز را به کشاورز تحویل می‌دهد.
کشاورزان در پایان فصل کشت، محصول برداشت شده خود را به قیمت تضمینی اعلام شده به جهاد کشاورزی تحویل می‌دهند و بعد از کسر هزینه‌های کود، مطالبات خود را دریافت می‌کنند. این کار با حمایت در تهیه و تحویل انواع کود‌های ازته، فسفاته و پتاسه، همچنین با پرداخت یارانه و پاداش بهره‌وری، بیمه کشاورزان و کسر مبلغ آن در زمان تحویل، یارانه آزمون خاک و... انجام می‌شود.
دانه‌های روغنی در لیست قراردادی‌ها
در سال زراعی آینده کشت قراردادی با همکاری شرکت بازرگانی دولتی ایران، سازمان مرکزی تعاون روستایی و شرکت پشتیبانی امور دام و نهاد‌های پشتیبان از جمله شرکت خدمات حمایتی کشاورزی، صندوق بیمه کشاورزی، مجموعه اتاق اصناف ایران، بنیاد ملی گندمکاران و بانک کشاورزی به همراه مجریان غیردولتی اجرا می‌شود.
حالا مجری طرح گندم وزارت جهاد کشاورزی با بیان اینکه کشاورزان برای اجرای کشت قراردادی به صورت ویژه حمایت می‌شوند به «جوان» می‌گوید: «در بسته سیاست‌های حمایتی امسال، مهم‌ترین حمایت وزارتخانه در زمینه توزیع کود‌های فسفاته و پتاسه میان کشاورزان قراردادی و کسر وجه آن در زمان تحویل محصول است.»
سهراب سهرابی با اشاره به اینکه حمایت دیگر از کشاورزی قراردادی در بخش بیمه محصولات صورت می‌گیرد به طوری که تعرفه بیمه خاص کشت قراردادی پیش‌بینی شده و این تعرفه ۲۰ درصد تخفیف خواهد داشت، ادامه می‌دهد: «پرداخت کرایه حمل یا کمک‌هزینه کرایه حمل، انتقال دانش و فناوری و آموزش کشاورزان طرف قرارداد با همکاری مؤسسه ترویج و آموزش سازمان تات از دیگر حمایت‌ها و مشوق‌های کشت قراردادی است.»
وی درباره جزئیات برنامه کشت قراردادی سال زراعی ۱۴۰۳- ۱۴۰۲ تأکید می‌کند: «در سال زراعی آینده حداقل ۳ میلیون هکتار کشت قراردادی گندم، جو و دانه‌های روغنی هدفگذاری شده که در مجموع با اقدامات سال‌های قبل میزان ۵/۵ میلیون هکتار گندم، ۴۰۰ هزار هکتار جو و ۳۳۵ هزار هکتار دانه‌های روغنی تولید خواهد شد.»
کشاورزان زیر چتر حمایتی
کشت قراردادی شامل گندم آبی و دیم، جو و دانه‌های روغنی شامل کلزا، گلرنگ و کاملینا می‌شود و با توجه به شرایط آب و هوایی از ۱۵شهریور امسال آغاز شده است.
در همین رابطه معاون امور زراعت وزارت جهاد کشاورزی با بیان اینکه در تأمین بذر دانه‌های روغنی مشکلی نداریم و کلزا علاوه بر تأمین روغن، برای پایداری گندم باید کشت شود، درباره تأمین کود برای کشت قراردادی می‌گوید: «اکنون با هماهنگی شرکت خدمات حمایتی کشاورزی، بخشی از کود مورد نیاز کشت‌های قراردادی تأمین شده و در انبار‌ها موجود است و می‌توان آن را میان کشاورزان توزیع کرد.»
به گفته علیرضا مهاجر، در کشت قراردادی امسال کود و بیمه جز مشوق‌ها مد نظر قرار گرفته است.
در میان استان‌ها آذربایجان‌شرقی از جمله مناطقی است که برنامه‌ریزی مدونی برای اجرای کشت قراردادی دارد. آن طور که مدیر جهادکشاورزی شهرستان تبریز می‌گوید، تاکنون در زمینه اجرای این طرح برای ۵ هزارو ۲۷۵ هکتار از اراضی شهرستان، قرارداد ثبت شده است.
ابراهیم فرقانی با بیان اینکه در شهرستان تبریز تاکنون در زمینه گندم آبی ۲ هزارو ۹۴۱ هکتار، گندم دیم هزارو۲۴۲ هکتار، کلزا ۸۸۱ هکتار، گلرنگ ۵ هکتار و کاملینا ۵/۷ هکتار ثبت قرار داد شده، ادامه می‌دهد: «این نوع کشت، ابزاری نوین برای تنظیم بازار و جلوگیری از کمبود یا مازاد محصولات کشاورزی است.
کشت قراردادی خطرپذیری تولید را کاهش می‌دهد و به همین جهت برای حمایت از کشاورزان و به منظور پشتیبانی از تولید و تأمین امنیت غذایی، دولت سیزدهم اقدام به اجرای این طرح کرده است.»
وی در خصوص مزایای کشت قراردادی گندم و دانه‌های روغنی برای کشاورزان تصریح می‌کند: «پوشش کامل بیمه کشاورزی محصول؛ پرداخت حق بیمه در زمان دریافت بهای گندم و ۲۰درصد تخفیف حق بیمه از عمده مزایای این طرح برای کشاورزان است.»
استان فارس هم می‌خواهد با اجرای طرح کشت قراردادی از کشاورزانش حمایت کند و بر همین اساس سال گذشته سطح زیرکشت قراردادی در این استان ۲۵۲ هزار هکتار بود که ۳۶ هزار قرارداد خرید تضمینی نیز با کشاورزان منعقد شد.
این در حالی بود که طرح کشت قراردادی در سال ۱۴۰۱ فقط شامل محصولات با کشت آبی می‌شد، اما امسال به گفته متولیان کشت دیم نیز به کشت آبی افزوده و سطح زیر کشت در مجموع ۲۷۰ هزار هکتار هدفگذاری شده است.
همچنین در سال گذشته هر یک از کشاورزانی که در کشت قراردادی مشارکت داشته و در سامانه مربوطه و ثبت نام کردند، به ازای هر یک تُن محصول تحویلی به مراکز خرید تضمینی، یک میلیون ریال کمک هزینه کرایه حمل ونقل دریافت کردند که این عدد هم امسال به ۵/۱ میلیون ریال افزایش یافته است.
مدیر تعاون روستایی فارس می‌گوید: «تاکنون ۵ هزارو ۲۰۰ کشاورز با مراجعه به ادارات تعاون روستایی در سطح شهرستان‌ها قرارداد کشت امضا کرده‌اند.»
سیدکاظم موسوی تأکید می‌کند: «کشاورزان متقاضی ثبت نام در طرح کشاورزی قراردادی برای محصولات گندم، جو و دانه‌های روغنی در سال زراعی ۱۴۰۳- ۱۴۰۲می‌توانند به ادارات و شرکت‌های تحت پوشش تعاون روستایی یا سامانه https://farm. mcinext. com/ مراجعه کنند.»
