جوان آنلاین: شرایط خراسان رضوی را باید از همه استان‌ها جدا کرد. استانی که در طول سال چیزی حدود ۱۰ برابر جمعیت خودش مسافر و زائر می‌پذیرد و همین موضوع یعنی همیشه در آماده‌باش است و باید بتواند در همه زمینه‌ها خدمات‌رسانی کند، اما مسئله مهم‌تر این است که در میان شهر‌های استان این مشهد مقدس است که تحت‌فشار بیشتری قرار دارد.
در بررسی میانگین بلندمدت ۳۰ ساله وضعیت بارش‌ها در خراسان رضوی مشخص می‌شود که بارندگی‌ها ۱۸۱ میلیمتر بوده که نسبت به سال آبی جاری کاهش ۴۵ درصدی به ثبت رسیده است. البته این آمار در مشهد نگران کننده‌تر است. مجموع بارندگی مشهد در سال آبی جاری تا تابستان تنها ۷۰ میلیمتر بوده در صورتی که در سال گذشته ۱۶۰ میلیمتر بارندگی صورت گرفت که این رقم نسبت به سال گذشته ۵۶درصد کاهش داشته است.
تأمین آب شرب هم اکنون به بزرگ‌ترین دغدغه استان خراسان رضوی تبدیل شده است و تعدادی از روستا‌ها در استان خراسان رضوی با تانکر آبرسانی می‌شوند. براساس آمار‌ها ساکنان ۳۶ شهر و ۴۰۰ روستا در این استان هم‌اکنون با بحران و تنش آبی مواجه هستند. با توجه به مشکلات تأمین آب باید مناطق شهری و روستایی که در محدوده یکدیگر هستند به یک مجموعه آبرسانی تشکیل و در صورت امکان و ایجاد شرایط لازم از ظرفیت منابع آبی موجود برای کاهش تنش و کمبود بهره گرفته شود.
اوایل تابستان سال جاری بود که مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای خراسان رضوی با اشاره به اینکه در روز‌های پیک نیاز مصرف آب در مشهد ۱۲ هزار و ۷۰۰ لیتر در ثانیه است، گفته بود: «ظرفیت تولید آب از منابع آب سطحی و زیرزمینی ۸ هزار و ۵۰۰ لیتر بر ثانیه است و نسبت به میزان مصرف آب با حدود ۴ هزار لیتر با کمبود مواجه هستیم که از مردم تقاضا می‌کنیم مصرف آب خود را به نصف برسانند.
علیرضا طاهری با تأکید بر اینکه امسال بیشتر از سال‌های قبل همشهریان در استان و به خصوص مشهد خشکسالی را حس می‌کنند و کاهش بارندگی در مشهد طی سال آبی جاری نگران‌کننده‌تر از استان است، ادامه داد: «مجموع متوسط بارندگی در استان تا به امروز ۸/۹۸ میلیمتر بوده که این آمار در سال گذشته ۱۴۳میلیمتر بوده و به نوعی امسال با کاهش ۳۱درصدی نسبت به سال گذشته مواجه هستیم.» در همان تابستان می‌شد فهمید وضعیت آبی خراسان رضوی اصلاً خوب نیست و باید فکری برای آن کرد.
تصفیه‌خانه‌ها به داد مشهد می‌رسند
طول شبکه فاضلاب مورد نیاز فعلی مشهد ۴ هزار و ۳۰۰ کیلومتر است که اجرای ۶۰۰ کیلومتر از این طرح باقیمانده و روان ساختن شبکه جمع‌آوری فاضلاب مورد نیاز تا پایان سال۱۴۰۷ در محدوده‌های طبرسی شمالی، شهیدرجایی و باهنر، الهیه، ثامن، کال زرکش، طرق، شهرک رضویه، شمال کشف‌رود، عباس‌آباد و حجت‌آباد در دستور کار است. آنطور که مسئولان شهری مشهد اعلام کرده‌اند راه‌اندازی تصفیه‌خانه‌ها و سایر پروژه‌های مربوط به کشف رود برای این شهر بسیار مهم و حیاتی است و تا پایان امسال دو تصفیه‌خانه شهری و صنعتی به بهره‌برداری می‌رسد.
در همین رابطه معاون هماهنگی امور عمرانی استانداری خراسان رضوی با بیان اینکه تلاش‌های مختلفی طی سال‌های گذشته انجام شده است، اما برخی از پروژه‌ها به دلیل زمانبر بودن باید با جدیت پیگیری شود، به پروژه تصفیه خانه چرمشهر و پرکندآباد۲ اشاره کرده و گفت: «این پروژه‌ها در سال‌جاری به بهره‌برداری خواهد رسید و پروژه‌های بزرگ دیگری در کنار این دو پروژه در حال انجام است.»
جواد خدایی، ساماندهی اراضی کشاورزی در اطراف کشف‌رود، درختکاری گسترده و آزادسازی بخش‌هایی از حاشیه کشف‌رود را از جمله پروژه‌هایی عنوان می‌کند که همزمان با دو پروژه مذکور رو به پیشرفت است، افزود: «کشف رود انباشتی از پیامد‌های مختلف را پیشروی ما قرار داده است و باید با ساماندهی کلی و فعالیت تصفیه‌خانه‌ها وضعیت آن را بهبود بخشیم. آخرین اقدامات و هماهنگی‌ها بررسی شده و امیدواریم تا پایان دولت سیزدهم این موضوع به طور کامل در مشهد مرتفع شود و روند بهبود شرایط آن تکمیل شود.»
وی با بیان اینکه تعریف مرز دقیق کشف رود از منظر شورای عالی محیط‌زیست اعلام شد، با این اقدام اصلاحات کشف رود در چارچوب مدون و قابل کنترلی پیگیری می‌شود، افزود: «با تلاش‌های استانی، اصلاح مرز محدوده کشف رود به تصویب شورای عالی محیط‌زیست کشور نیز رسید. این موضوع زمینه را برای پیگیری بهتر امور از سوی دستگاه‌های اجرایی استان به منظور بهبود وضعیت و پیشرفت پروژه‌های در حال انجام فراهم کرده است.»
تمام بخش‌ها پای کار بیایند
ساخت تصفیه‌خانه فاضلاب شماره ۷ مشهد که یکی از مصوبات سفر نوروزی رئیس‌جمهور در سال ۱۴۰۱ است، با تأمین اعتبار و با سرمایه‌گذاری بانک ملت به مرحله عقد قرارداد رسید و مبادله پیمان انجام شد. تصفیه‌خانه‌ای که ظرفیت آن ۴۶ هزار و ۵٠٠ متر مکعب در شبانه‌روز است و می‌تواند اتفاقات خوبی را در رابطه با تأمین بخشی از نیاز آبی این منطقه را برعهده بگیرد.
مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب مشهد در اینباره می‌گوید: «این تصفیه‌خانه با فرآیند لجن فعال علاوه بر حذف بار آلی، در حذف نیتروژن و فسفر نیز به منظور دستیابی به پساب با استاندارد تخلیه به آب‌های سطحی سازمان حفاظت محیط‌زیست مؤثر خواهد بود.»
حسین اسماعیلیان با تأکید بر اینکه امکان استفاده از این پساب در بسیاری از مصارف وجود خواهد داشت، ادامه داد: «فرآیند تصفیه در این طرح جزو پیشرفته‌ترین و منعطف‌ترین فرآیند‌های تصفیه‌خانه بیولوژیکال فاضلاب شهری دنیا با قابلیت شوک‌پذیری زیاد است. با احداث این تصفیه‌خانه و تکمیل تصفیه‌خانه فاضلاب طبرسی و بخش‌های ۱ و ۲ ارتقای تصفیه‌خانه فاضلاب پرکند آباد۲، ظرفیت تصفیه فاضلاب جمع‌آوری شده شهر مشهد به حدود دو برابر افزایش می‌یابد و تناسب ظرفیت جمع‌آوری با تصفیه برقرار خواهد شد.»
به گفته این مسئول، طرح ارتقای کمی و کیفی تصفیه‌خانه فاضلاب پرکندآباد۲ به ظرفیت ٢٠٠ هزار مترمکعب در شبانه‌روز به عنوان نخستین و بزرگ‌ترین طرح ارتقا در سطح کشور از سوی سرمایه‌گذار بخش خصوصی در دست اجراست و طبق برنامه ریزی، بخش اول آن به ظرفیت ۵٠ هزار مترمکعب در شبانه‌روز تا پایان سال جاری وارد مدار بهره‌برداری خواهد شد. اسماعیلیان گفت: «ساخت تصفیه‌خانه فاضلاب طبرسی شمالی به ظرفیت ۶٨ هزار مترمکعب در شبانه‌روز از دیگر طرح‌های در دست اجراست.»
باید بپذیریم که رفع تنش و بحران آبی تنها با بهره‌گیری و مشارکت همه بخش‌ها امکانپذیر است. تأمین آب شرب محور اصلی توسعه بخش‌های مختلف و شهر‌ها و شهرستان‌های استان خراسان رضوی است و باید به گونه‌ای برنامه‌ریزی کرد که بتوان از ظرفیت بین‌بخشی برای رفع مشکل نقاط گوناگون بهره گرفت.
