عادیسازی روابط عربستان سعودی و رژیم صهیونیستی که این روزها به تیتر یک رسانههای عربی و امریکایی تبدیل شده است، علاوه بر شروط فیمابین، در پس خود اهداف دیگری را هم دنبال میکند و آنگونه که کاخ سفید گفته، این اقدام برای مقابله با فعالیتهای ایران در منطقه است.
در حالی که پس از توافق ایران و عربستان سعودی و اعلام آمادگی دیگر اعراب برای عادیسازی روابط با تهران، ثبات نسبی در منطقه حاکم شده است، امریکا کمافیالسابق به تحرکات بیثباتساز خود ادامه میدهد. امریکا که در ماههای اخیر برای عادیسازی روابط عربستان و رژیم صهیونیستی تقلا میکند تا هر چه سریعتر این پروژه به سرانجام برسد، نیات واقعی خود را از میانجیگری در این کارزار دیپلماتیک اعلام کرده است. «ودانت پاتل» معاون سخنگوی وزارت خارجه امریکا شامگاه سهشنبه در نشست خبری، ایران را به انجام «فعالیتهای ثباتزدا و شرورانه» در منطقه غرب آسیا متهم کرد. به گزارش شبکه المیادین، پاتل در پاسخ به سؤالی درباره اظهارنظر مقامات ایرانی درباره توافقهای عادیسازی روابط برخی کشورهای عربی با رژیم موقت صهیونیستی گفت: «باید بگویم که ما واقعاً به دیدگاههای آنها هیچ علاقهای نداریم، زیرا آنچه ما فکر میکنیم این است که توافق عادیسازی روابط میتواند برای منطقه دگرگونکننده باشد.» به نوشته وبگاه وزارت خارجه امریکا، پاتل در اینباره اضافه کرد: «پیوند روابط دوجانبه ما با طرفین توافقهای عادیسازی روابط تلآویو و کشورهای عربی، به دلیل نقشی است که آنها در مقابله و مبارزه با فعالیتهای بدخواهانه و بیثباتکننده رژیم ایران در منطقه ایفا میکنند.» وی در اینباره افزود: «کاری که امریکا قرار است انجام دهد این است که ما به استفاده از ابزارهایی که در اختیار داریم برای پاسخگو کردن رژیم ایران ادامه خواهیم داد و این کار را در ارتباط نزدیک با متحدان و شرکای خود از طریق اتحادیه اروپا، تروئیکای اروپایی و سایر سازمانهای چندجانبه مرتبط انجام خواهیم داد.»
مقامات واشنگتن و تلآویو مدعی هستند که با عادیسازی روابط عربستان و رژیم اشغالگر، تنش عبری- عربی پایان خواهد یافت و فضا برای همگرایی بین دو طرف فراهم خواهد شد و این فرصت خوبی برای تشکیل ائتلاف منطقهای علیه جمهوری اسلامی است. با وجود تلاشهای امریکا برای مقابله با فعالیتهای ایران در منطقه، بسیاری از کشورهای عربی سال گذشته اعلام کردند که در هیچ ائتلاف ضد ایرانی مشارکت نخواهند کرد و پس از عادیسازی روابط تهران و ریاض، سیاستهای واشنگتن بیش از هر زمان دیگری به رؤیا تبدیل شده است. هر چند سعودیها هم برای تن دادن به عادیسازی روابط با اسرائیل، شروط سختگیرانهای از جمله امضای توافق امنیتی با امریکا و تولید اورانیوم غنی شده مطرح کردهاند که سران صهیونیستی به شدت با این خواستهها مخالفت کردهاند.
راه دراز عادیسازی
به رغم میانجیگری امریکا برای نزدیک کردن عربستان و اسرائیل به همدیگر، تاکنون گشایشی در این زمینه انجام نشده است. ودانت پاتل در این باره هم گفت: هیچگونه چارچوب رسمی و شروط آمادهای برای امضای توافق عادیسازی روابط میان تلآویو و ریاض وجود ندارد. هنوز کارهای زیادی هست که باید انجام دهیم. ما به این روند ادامه میدهیم و تعدادی از ابعاد اصلی توافق عادیسازی روابط روی میز مذاکره است. جان کربی، سخنگوی شورای امنیت ملی امریکا اخیراً اعلام کرد: «تمام طرفها چارچوب اصلی را برای تحقق توافق میان ریاض و تلآویو ایجاد کردهاند. امریکا درباره فاش کردن صریح جزئیات و خواستههای هر طرف محتاط است.»
به خاطر موانع جدی که بر سر راه این توافق وجود دارد، آنتونی بلینکن، وزیر خارجه امریکا طی روزهای آینده برای دومین بار، به عربستان سفر میکند تا شاید این بار گره از مشکلات دو متحد باز کند. مقامات سعودی با وجود ابراز تمایل برای برقراری روابط دیپلماتیک با اسرائیل، مسئله تشکیل دولت مستقل فلسطین را هم بخشی از این برنامه اعلام کردهاند که هنوز توافقی در این زمینه انجام نشده است. بنیامین نتانیاهو، نخستوزیر اسرائیل پیشتر گفته بود که اجازه تشکیل دولت فلسطین را نخواهد داد و با این اظهارات معلوم نیست که آیا تلآویو در نهایت به خواست صلح عربی که از سوی سعودیها در سال ۲۰۰۲ پیشنهاد شده بود، تن خواهد داد یا نه. هرچند برخی رسانهها گفتهاند که در نشست اخیر نتانیاهو با جو بایدن، رئیسجمهور امریکا بر سر امتیازدهی به فلسطینیان توافقاتی حاصل شده است، اما تجربه توافق اسلو نشان داده که نمیتوان روی تعهدات صهیونیستها حساب باز کرد، چراکه در اسلو نیز بر سر راهکار دو دولتی توافق شده بود، اما با گذشت سه دهه هیچ گام مؤثری از سوی تلآویو برداشته نشده است و حتی بخشهایی از سرزمینهای فلسطین در کرانه باختری هم ضمیمه تصرفات اشغالگران شده است.