جوان آنلاین: تل‌آویو که به‌شدت تقلا می‌کرد اقدام دیوان بین‌المللی دادگستری علیه جنایات خود در نوار غزه را بی‌اثر جلوه دهد، روز جمعه با اعلام رأی این دیوان مواجه شد؛ آن‌هم در شرایطی که قاضی به صراحت اعلام کرد نمی‌تواند درخواست اسرائیل در رد شکایت آفریقای جنوبی را بپذیرد. در این دادگاه اگرچه رأی قطعی علیه نسل‌کشی رژیم تل‌آویو صادر نشد، اما تأکید شد که دادگاه می‌تواند اقدامات موقت را در دستور کار قرار دهد و ضمن اشاره به تعهدات حقوقی که متوجه صهیونیست‌هاست، آن‌ها را ملزم به اجرای اقداماتی برای بهبود شرایط مردم غزه کرد.
دیوان بین‌المللی کیفری روز جمعه، رأی خود درباره پرونده شکایت آفریقای جنوبی را در حالی اعلام کرد که بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر رژیم صهیونیستی پیش از صدور حکم در شبکه اجتماعی ایکس نوشته بود: «هیچ‌کس ما را متوقف نخواهد کرد نه لاهه، نه محور شرارت و نه هیچ طرف دیگری.» نتانیاهو ساعتی پس از صدور این رأی بار دیگر به جنجال‌آفرینی و فرافکنی پرداخت و گفت: «تمایل دیوان بین‌المللی دادگستری برای بحث درباره ادعا‌های نسل‌کشی علیه اسرائیل شرمی است که تا نسل‌ها از یاد‌ها پاک نخواهد شد. ما این جنگ را تا زمان پیروزی کامل ادامه خواهیم داد، تا زمانی که همه گروگان‌ها بازگردانده شوند و غزه دیگر تهدیدی علیه اسرائیل نباشد.» با این حال، جوآن دونوگو، رئیس و قاضی دادگاه لاهه در این جلسه با بیان اینکه دادگاه لاهه این اختیار و صلاحیت را دارد که اقدامات اضطراری را در این پرونده اعمال کند، به صراحت اعلام کرد: «دادگاه نمی‌تواند درخواست اسرائیل برای رد شکایت آفریقای جنوبی را بپذیرد.» دادگاه اگرچه بر اختلاف‌نظر درباره ارتکاب نسل‌کشی در غزه صحه گذاشت، اما در عین حال، نشان داد که ارتکاب نسل‌کشی منتفی نیست. قاضی دادگاه گفت: «دیوان از فاجعه‌ای که در غزه رخ می‌دهد بسیار آگاه است و کشتار جاری در غزه را محکوم می‌کند. دامنه صلاحیت دادگاه در این زمینه با درخواست آفریقای جنوبی در رابطه با نسل‌کشی محدود شده است.» رئیس دیوان بین‌المللی دادگستری در ادامه توضیح داد که این دادگاه فعلاً درباره وقوع یا عدم وقوع نسل‌کشی رژیم صهیونیستی در جنگ غزه تصمیم نمی‌گیرد بلکه احتمال انجام آن را بررسی می‌کند. دونوگو گفت: «آفریقای جنوبی آنچه را که در غزه رخ می‌دهد به عنوان نسل‌کشی توصیف کرده و هر کشور عضو دیوان می‌تواند از سایر دولت‌های عضو در این زمینه حساب‌کشی کند.» وی در این‌باره اضافه کرد: «در صورتی که شرایط مطابق با مواد هفتم و نهم منشور دیوان باشد، دادگاه می‌تواند اقدامات موقت انجام دهد. هر کشور عضو می‌تواند به مسئولیت‌های سایر کشور‌های عضو در مورد احترام به مفاد کنوانسیون نسل‌کشی اشاره کند.»
لزوم رعایت کنوانسیون عدم نسل‌کشی
دیوان بین‌المللی دادگستری ۲۱ دی‌ماه، اولین جلسه استماع برای رسیدگی به شکایت آفریقای جنوبی از اسرائیل بابت نسل‌کشی در غزه را برگزار کرد. تل‌آویو از زمان آغاز رسیدگی به اقامه دعوا علیه خود، همواره در تلاش بود خود را از اتهام نسل‌کشی مبرا کند و با رأی دیروز، عملاً این رژیم در تبرئه خود از این اتهام که یکی از چهار جنایت مهم بین‌المللی یعنی نسل‌کشی، جنایت علیه بشریت، جنایت جنگی و تجاوز است، شکست خورد. دیوان از صدور قرار موقت برای متوقف کردن جنگ در غزه خودداری کرد، اما بنابر اعلام قاضی دادگاه لاهه اظهارات مقام‌های صهیونیست مبنی بر زدودن هویت انسانی فلسطینیان را نیز در نظر گرفت و افزود: «اسرائیل باید الزامات کنوانسیون عدم نسل‌کشی را رعایت کند.» وی ضمن اشاره به عدم دسترسی اکثر ساکنان غزه به آب، غذا، دارو و امکانات اولیه زندگی، افزود: «ما حق فلسطینیان در نوار غزه را برای محافظت از اقدامات نسل‌کشی به رسمیت می‌شناسیم.» رئیس دیوان بین‌المللی دادگستری خاطرنشان کرد که شرایط برای اعمال اقدامات اضطراری موقت درباره رژیم صهیونیستی در جنگ غزه وجود دارد و توضیح داد: «مردم فلسطین تحت حمایت کنوانسیون عدم نسل‌کشی هستند.» دونوگو درباره اقداماتی که رژیم صهیونیستی باید در جنگ غزه انجام دهد، گفت: «اسرائیل باید اقدامات فوری برای جلوگیری از تخریب در نوار غزه انجام دهد. اسرائیل باید اقداماتی را برای بهبود وضعیت انسانی در نوار غزه انجام دهد. اسرائیل باید فوراً اطمینان حاصل کند که ارتش آن تخلفات ذکرشده را مرتکب نمی‌شود.» وی تصریح کرد: «اسرائیل باید طی یک ماه تمام اقدامات موقت اعمال شده را به دادگاه گزارش دهد. این حکم تعهدات حقوقی بین‌المللی را بر اسرائیل تحمیل می‌کند و باید اطمینان حاصل کند که نیاز‌های فوری انسانی در نوار غزه بلافاصله برآورده می‌شود و اقداماتی را برای بهبود وضعیت انسانی در نوار غزه انجام دهد.»
نقطه عطف در دستیابی به عدالت
نالدی پاندور، وزیر امور خارجه آفریقای جنوبی که در محل دیوان بین‌المللی دادگستری در لاهه حضور داشت به خبرنگاران گفت که آن‌ها مایل بودند واژه «توقف جنگ» در حکم صادر شده قید شود، اما از دستوراتی که دادگاه صادر کرده راضی هستند. او گفت که هیچ وقت واقعاً به اسرائیل امید نداشته، اما امیدوار است که دوستان قدرتمند اسرائیل به آن توصیه کنند که از دستورات دادگاه پیروی کند. دولت آفریقای جنوبی هم در واکنش به رأی دادگاه لاهه گفت: «ما از اقدامات موقتی که دیوان بین‌المللی دادگستری علیه اسرائیل وضع کرد، استقبال می‌کنیم. این حکم یک پیروزی قاطع برای حاکمیت قانون و یک نقطه عطف مهم در یافتن عدالت برای مردم فلسطین است.» حسین امیرعبداللهیان هم به مناسبت رأی دادگاه لاهه علیه اسرائیل پس از شکایت آفریقای جنوبی ضمن تبریک به دولت و ملت آفریقای جنوبی و شخص وزیر خارجه این کشور گفت: «بار دیگر بر حمایت جمهوری اسلامی ایران از ابتکار عمل دولت آفریقای جنوبی تصریح می‌کنم. امروز مقامات رژیم جعلی اسرائیل منفورترین افراد نزد افکار عمومی جهان هستند که باید به دلیل ارتکاب نسل‌کشی و جنایات بی‌سابقه جنگی علیه فلسطینیان فوراً به دست عدالت سپرده شوند.» وزیر امور خارجه ایران یادآور شد: «لازم است تأکید کنم حمایت همه‌جانبه کاخ‌سفید از جنایات صهیونیست‌ها نیز هیچ‌گاه فراموش نخواهد شد و مورد توجه و پیگیری افکار‌عمومی قرار دارد. از همه همتایانم در کشور‌های جهان تقاضا دارم از اقدام آفریقای جنوبی در دیوان کیفری بین‌المللی حمایت کنند.» ریاض المالکی، وزیر امور خارجه تشکیلات خودگردان فلسطینی از دستور مهم دیوان بین‌المللی دادگستری استقبال کرد و گفت که قضات به نفع بشریت و قوانین بین‌المللی حکم دادند. یکی از مقامات ارشد حماس، تصمیم دیوان بین‌المللی دادگستری را تحول مهمی دانست که به انزوای اشغالگران و افشای جنایت‌های آن‌ها در غزه کمک می‌کند. او خواستار وادار کردن صهیونیست‌ها برای اجرای تصمیمات دادگاه شد.
