جوان آنلاین: دیگر اتوبوس‌های پیر پایتخت، جوابگوی نیاز‌های شهروندان نیستند. دود سیاهی که از اگزوزشان بیرون می‌آید، با زبان بی‌زبانی می‌گوید دیگر تحمل جا‌به‌جایی مسافران را ندارند. وضعیت داخل‌شان هم خوشایند نیست، هر چند وقت یک‌بار تصاویری از صندلی‌های شکسته و در‌های معیوب این وسیله حملونقل عمومی دیده می‌شود، البته برخی مدیران شرکت اتوبوسرانی تأکید کرده‌اند اتوبوس‌ها از نظر ایمنی مورد تأیید است، اما برخی مسافران از خرابی اتوبوس‌ها و سروصدای بیش از حد آن‌ها هنگام حرکت می‌گویند. آنطور که معلوم است کمبود اتوبوس در تهران باعث شده است این اتوبوس‌های کهنه با زور رانندگان به خیابان‌های شهر بیایند و از ایستگاهی به ایستگاه دیگر کشانده شوند؛ موضوعی که رئیس شورای شهر تهران به آن اشاره کرده و گفته است: «کمبود وسیله نقلیه عمومی داریم، زیرا حدود ۱۰ سال، اتوبوس به ناوگان تهران وارد نشده یا به قدری کم وارد شده است که به چشم نمی‌آید»، اما او وعده واردشدن اتوبوس‌های جدید به خطوط ناوگان حملونقل عمومی را نیز داده است: «با پیگیری‌های انجام‌شده اتوبوس به تدریج وارد می‌شود»؛ وعده‌ای که بار‌ها و بار‌ها از سوی مدیران شهری شنیده شده، اما هیچ کدام‌شان نتوانسته است درمانی برای زخم کهنه کمبود اتوبوس در شهر باشد.
دیگر وقتی برای شعار باقی نمانده است و باید عمل شود؛ عمل به وعده‌هایی که مدیران شهرداری هنگام قبول کردن پست و مقام به شهروندان می‌دادند و می‌گفتند وضعیت حملونقل عمومی در شهر را تسهیل خواهند کرد، البته نمی‌توان منکر اقداماتی شد که در این مدت برای توسعه خطوط مترو و امضای تفاهمنامه‌ها و قرارداد‌ها شده است، اما نتیجه هیچ کدام از این اقدامات تا امروز برای شهروندان ملموس نبوده و نیست، به همین دلیل عمده آن‌ها نسبت به وعده‌های مدیران شهری در این زمینه بی‌اعتماد شده‌اند.
وعده ورود ۲۲۰۰ اتوبوس
چه تعداد اتوبوس در تهران داریم و چقدر دیگر نیاز است که داشته باشیم؟ در این رابطه علیرضا زاکانی، شهردار تهران درباره شرایط فعلی ناوگان اتوبوسرانی پایتخت به سایت شهر گفت: «روزی که بنده شهردار شدم هزارو ۸۶۰ اتوبوس به تحویل شهرداری رسید که عمده آن‌ها فرسوده بود، چراکه در چهارسال قبل از آن فقط حدود ۱۰۰اتوبوس نوسازی شده بود، این در حالی است که تا به امروز بالغ بر ۷۰۰اتوبوس نوسازی شده است و امروز ۲ هزارو ۷۱ اتوبوس برخط هستند.» او ادامه داد: «علاوه بر این ۲ هزارو ۵۰۰ دستگاه اتوبوس از شرکت‌های داخلی خریداری و ۲ هزارو ۱۹۴ اتوبوس هم از خارج وارد خواهد شد و تا پایان سال آینده بالای ۷هزار اتوبوس در تهران فعال می‌شود.» این در حالی است که فروردین ماه امسال محمد امیرآبادی، مدیر کل برنامه‌ریزی و توسعه شهری امور حملونقل و ترافیک شهرداری تهران به «جوان» گفته بود: «شهر تهران حداقل ۹هزار دستگاه اتوبوس نیاز دارد و اتوبوس‌های فعال شهر ما ۲هزار دستگاه بیشتر نیست. با توجه به کمبود اتوبوسی که شهر تهران دارد، اتوبوس‌های جدید، اضافه و اتوبوس‌های قدیمی، اورهال و از آن‌ها نیز استفاده می‌شود. هر زمان که ظرفیت اتوبوس‌های شهری تکمیل شد و از این وضعیت اضطرار خارج شدیم، به مرور اتوبوس‌های قدیمی‌تر را از چرخه بهره‌برداری خارج خواهیم کرد.»
در حالی که دهمین ماه سال در حال طی شدن است، ورود اتوبوس‌های جدید به شهر تهران و فعالیت آن‌ها در ایستگاه‌ها اثری در بهبود وضعیت حملونقل نداشته است.
از عقب‌ماندگی در نوسازی اتوبوس‌ها تا ابهام در قرارداد‌ها
۲۶ آذر ماه جعفر تشکری‌هاشمی، رئیس کمیسیون عمران و حملونقل شورای اسلامی شهرداری تهران در نطق پیش از دستور خود در شورای شهر گفت: «۱۲هزارو ۷۷۰ میلیارد تومان بودجه برای شرکت واحد در نظر گرفته شده است و در حوزه اتوبوس‌های فعال باید بگویم هر چند گزارش دوستان‌مان در شهرداری حاکی از ۲ هزارو ۱۰۰ اتوبوس فعال است، اما اکنون حدود هزارو ۹۰۰ دستگاه اتوبوس فعال در شهر تهران وجود دارد و هنوز ناوگان فرسوده در حال کار کردن است.»
او با اشاره به ناوگان بازسازی‌شده در پایتخت اظهار داشت: «در حال حاضر ۱۶۵دستگاه ناوگان بازسازی شده و مبالغی که برای این کار پرداخت شده ۱۵۷میلیارد تومان است و با وجود آنکه هزارو ۲۶۵ میلیارد تومان برای بازسازی اتوبوس‌ها در نظر گرفته شده بود، اما آنچه تاکنون عملیاتی شده قرارداد ۱۵۷میلیارد تومانی است، یعنی تقریباً ۱۰درصد از بودجه برای نوسازی به کار گرفته شده و این به معنای آن است که عقب‌ماندگی جدی در این حوزه وجود دارد.»
تشکری‌هاشمی با اشاره به قرارداد خرید اتوبوس با سازندگان داخلی گفت: «متوجه شده‌ایم یک شرکت داخلی به دلیل آنچه نتوانسته است به تعهدات خود عمل کند، قرارداد را لغو کرده، اما جای سؤال است که چرا شهرداری تهران با شرکت ایران‌خودرو‌دیزل که یک شرکت ملی است، قرارداد نمی‌بندد تا این دسته از مشکلات پیش نیاید.»
شهروندان در ایستگاه اتوبوس چشم‌انتظار اتوبوس مانده‌اند و ۱۵۱اتوبوس در پارکینگ خاک می‌خورد چراکه از ابتدای سال تاکنون ۲۹۵دستگاه اتوبوس به شرکت اتوبوسرانی تحویل داده شده است، اما از این میان تنها ۱۴۴دستگاه فعال هستند و ۱۵۱دستگاه در پارکینگ‌ها خوابیده‌اند و بدتر اینکه برای اتوبوس‌هایی که در پارکینگ‌ها خوابیده‌اند هزارو ۱۵۰ راننده جدید جذب و هزارو ۲۶۰ نفر نیز بازنشسته شده‌اند! موضوعی که تشکری‌هاشمی به آن اشاره می‌کند و می‌گوید: «جذب جدید نمایانگر این است که هزارو ۱۵۰ دستگاه اتوبوس در سازمان اتوبوسرانی داشتیم و در حال حاضر ۳ هزار نیرو در شرکت اتوبوسرانی وجود دارد، اما به تعداد این رانندگان اتوبوس در شهر نمی‌بینیم و باید حتماً معاونت منابع انسانی در این حوزه ورود پیدا کند.»
گلایه شهروندان از کمبود اتوبوس
بار وعده‌های بی‌عمل مسئولان بر دوش شهروندانی افتاده است که ناچار هستند از اتوبوس برای تردد در شهر استفاده کنند. بسیاری از آن‌ها زمان زیادی را در ایستگاه‌ها انتظار می‌کشند تا بلکه اتوبوسی از راه برسد، تازه اگر این اتوبوس جای خالی داشته باشد و بتوانند با زور و زحمت سوارش شوند.
آقای نصرتی که تقریباً هر روز برای تردد در شهر از اتوبوس استفاده می‌کند، می‌گوید: «اتوبوس به شدت کم است و زمانبندی رسیدن آن‌ها به ایستگاه اصلاً دقیق نیست، به همین دلیل مسافران برای استفاده از آن اذیت می‌شوند.»
خانم هاشمی هم نسبت به مشکلاتی که هنگام استفاده از اتوبوس برایش ایجاد می‌شود، گلایه می‌کند و می‌گوید: «این مشکل من نیست، همه مسافران اتوبوس درگیر آن هستند؛ حداقل باید دو یا سه اتوبوس رد شود تا بتوانیم سوار اتوبوس شویم.» او ادامه می‌دهد: «ازدحام جمعیت در برخی ایستگاه‌ها به شدت زیاد است، مثلاً در خط راه‌آهن- تجریش یا بیهقی- میدان امام‌خمینی (ره) در ساعاتی از روز جای سوزن انداختن نیست. شاید ساعت ۱۱ ظهر که تعداد مسافر کم است، تعداد اتوبوس زیاد به نظر برسد و خلوت هم باشد، اما فایده‌ای ندارد، مدیران شهری باید فکری برای ساعاتی که اوج تردد مسافران است، کنند.»
او به مدت انتظار و اتلاف وقت مسافران در ایستگاه‌های اتوبوس نیز اشاره می‌کند و می‌گوید: «در برخی ایستگاه‌ها باید ۲۰ دقیقه تا نیم‌ساعت بایستیم تا اتوبوس بیاید. در مجموع برای کسی مثل من که روزانه سوار چهار اتوبوس می‌شود، فقط حدود دو ساعت وقتش در ایستگاه اتوبوس هدر می‌رود، این به غیر از زمانی است که در اتوبوس در حال تردد هستیم یا در ترافیک می‌مانیم.».
اما یکی دیگر از شهروندان به اتوبوس‌های خالی در حال حرکت به سمت برخی ایستگاه‌های کم‌مسافر اشاره می‌کند و می‌گوید: «در ایستگاه بیمه که یک ایستگاه مرجع است، حدود چهار اتوبوس به سمت مسیر‌های مختلف می‌آید. برخی از این اتوبوس‌ها مثل شهرک استقلال مسافران کمی دارد، اما تقاضا برای برخی دیگر از مسیر‌ها به شدت زیاد است و مسافران داخل اتوبوس جا نمی‌شوند. با یک مدیریت ساده می‌توان چنین وضعیتی را حل و فصل کرد، اما دریغ...».
جلب رضایت مردم تا یک سال آینده!
اما چرا زمانبندی تردد اتوبوس‌ها در ایستگاه‌های شهر نظم کافی ندارد. در این رابطه مهدی علیزاده، مدیرعامل شرکت واحد اتوبوسرانی تهران به خبرگزاری صدا‌وسیما گفت: «گاهی اوقات علت دیر رسیدن اتوبوس، ورود وسایل نقلیه غیرمجاز در خطوط تندرو است که نظم تردد آن‌ها را به هم می‌ریزد، همچنین گاهی چراغ راهنمایی و رانندگی از حالت دستی خارج و در اختیار مأموران راهور قرار می‌گیرد.» او درباره کمبود اتوبوس در شهر اظهار داشت: «تعداد اتوبوس‌ها کم است. با قرارداد‌های جدید که شهرداری با سازندگان داخلی و خارجی بسته است، وضعیت اتوبوسرانی پایتخت مطلوب خواهد شد و طی یک سال آینده، افزایش ناوگان خواهیم داشت و رضایت مردم را جلب می‌کنیم.»
پیشنهاد‌های متخصصان و کارشناسان
شهروندان از کمبود اتوبوس و همچنین فرسوده‌بودن تعدادی از این وسیله حملونقل عمومی عاصی شده‌اند. مدیران شهری همچنان وعده اضافه‌شدن اتوبوس به ناوگان حملونقل عمومی را می‌دهند. در این میان ممکن است کارشناسان و متخصصان راهکار‌هایی داشته باشند تا تسکینی بر زخم کهنه کمبود اتوبوس در شهر باشد؛ راهکار‌هایی که مدیران شهری باید یک‌به‌یک آن‌ها را بررسی کنند.
در این رابطه مهرداد تقی‌زاده، کارشناس حملونقل و ترافیک به «جوان» می‌گوید: «برخی اقداماتی که گفته می‌شود در جهت بهبود شرایط حملونقل اتوبوسی انجام خواهد شد، به شکل تفاهمنامه است، برای اینکه تبدیل به قرارداد شود، زمان لازم دارد، بنابراین باید مدیران شهری از ایده‌ها و کار‌هایی که می‌تواند شرایط را به سرعت بهبود ببخشد، استقبال کنند و از متخصصان در این حوزه کمک بگیرند.» او ادامه می‌دهد: «شاید ایستگاه‌های حملونقل عمومی توسعه‌یافته باشد، اما ناوگان برای آن نیست، به همین دلیل سرفاصله کاهش نیافته و این موجب نارضایتی شهروندان شده است.»
تقی‌زاده می‌گوید: «اتوبوسرانی‌ها چه در تهران و چه در شهر‌های دیگر دو راهکار دارند؛ اول اینکه از ظرفیت اتوبوس‌های موجود بالاترین استفاده را داشته باشند و تیمی را برای بررسی تشکیل دهند که چگونه می‌توانند از ظرفیت‌های فعلی‌شان استفاده بیشتری کنند و ابتکار عمل به خرج دهند، دوم اینکه اتوبوس‌های جدیدی را به سامانه اضافه کنند یا در صورت امکان بازسازی اتوبوس‌های موجود را مدنظر قرار دهند. در غیر این صورت مشکلاتی که وجود دارد، باقی می‌ماند و راه به جایی نمی‌برند.»
این کارشناس حملونقل عمومی تأکید می‌کند: «شرکت واحد اتوبوسرانی می‌تواند اقداماتی را انجام دهد که با همین تعداد اتوبوسی که دارد ظرفیت آن را ۲۰ تا ۳۰ درصد افزایش دهد، اما توجه چندانی به این موضوع ندارد.»
گفتنی است با توجه به اینکه میزان سفر شهروندان با اتوبوس به دلیل افزایش کرایه تاکسی‌ها افزایش یافته، نیاز است مدیران شهری برای تقویت این ناوگان اقدام ضربتی انجام دهند، در غیر این صورت مشخص نیست در این یک سال و در صورتی که آن‌ها به این وعده خود عمل کنند، چه مشکلات دیگری بر مشکلات فعلی اتوبوس‌سواران در شهر‌ها اضافه شود.
